BIM (Building Information Modeling) đang ngày càng trở nên phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là trong các dự án xây dựng lớn và có vốn đầu tư nhà nước. Chính phủ Việt Nam đã ban hành lộ trình áp dụng BIM, với mục tiêu đến năm 2021 sẽ áp dụng BIM cho tất cả các dự án chính phủ và các dự án xây dựng lớn.
Mức độ phổ biến của BIM tại Việt Nam:
- Giai đoạn đầu: BIM được giới thiệu và ứng dụng tại Việt Nam từ đầu những năm 2000, nhưng sự chấp nhận còn hạn chế.
- Giai đoạn phát triển: Từ năm 2010-2015, BIM nhận được sự quan tâm và đầu tư lớn hơn. Các chính sách hỗ trợ đã được đưa ra và cả doanh nghiệp lẫn chính phủ đều nhận thấy tiềm năng của BIM.
- Hiện tại: Nhận thức về lợi ích của việc áp dụng BIM ngày càng tăng. Chính phủ đã đặt mục tiêu năm 2021 là năm bản lề để áp dụng BIM cho các dự án lớn và có vốn nhà nước. Nhiều công ty xây dựng lớn như Coteccons, Hòa Bình, Song Anh đã và đang triển khai BIM.
- Lộ trình áp dụng: Quyết định số 258/QĐ-TTg ngày 17 tháng 3 năm 2023 đã phê duyệt lộ trình áp dụng BIM trong ngành xây dựng, chia làm hai giai đoạn:
- Giai đoạn 1 (từ 2023): Bắt buộc áp dụng BIM cho tất cả các dự án cấp I và đặc biệt.
- Giai đoạn 2 (từ 2025): Bắt buộc áp dụng BIM cho tất cả các dự án cấp II trở lên.
- Loại dự án áp dụng: Lộ trình này áp dụng cho các dự án sử dụng vốn đầu tư công, vốn nhà nước ngoài đầu tư công, dự án PPP và các nguồn vốn khác.
Những khó khăn khi áp dụng BIM:
Mặc dù có nhiều tiềm năng, việc áp dụng BIM tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều khó khăn:
- Chi phí đầu tư ban đầu cao: Chi phí cho phần mềm, phần cứng và đào tạo nhân lực là một rào cản lớn đối với nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
- Thiếu hụt nhân lực có trình độ: Số lượng chuyên gia BIM có kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao còn hạn chế.
- Thiếu tiêu chuẩn và quy định đồng bộ: Việc thiếu các tiêu chuẩn và hướng dẫn cụ thể về BIM gây khó khăn trong việc triển khai và phối hợp giữa các bên liên quan.
- Khả năng tương tác giữa các phần mềm: Sự không tương thích giữa các phần mềm BIM khác nhau gây khó khăn trong việc trao đổi thông tin và dữ liệu.
- Thay đổi quy trình làm việc truyền thống: Việc chuyển đổi từ quy trình làm việc 2D truyền thống sang quy trình làm việc 3D dựa trên BIM đòi hỏi sự thay đổi lớn về tư duy và cách thức làm việc của các bên liên quan.
- Nhận thức và hiểu biết về BIM còn hạn chế: Nhiều chủ đầu tư, nhà thầu và các bên liên quan chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích và tiềm năng của BIM.
- Vấn đề pháp lý và hợp đồng: Các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ của mô hình BIM, trách nhiệm của các bên và các điều khoản hợp đồng liên quan đến BIM chưa được quy định rõ ràng.
- Khó khăn trong việc chuyển giao thông tin cho giai đoạn vận hành và bảo trì (O&M): Việc áp dụng BIM cho giai đoạn O&M vẫn còn ở giai đoạn sơ khai, thiếu các quy trình và tiêu chuẩn rõ ràng.
Tương lai của BIM tại Việt Nam:
Mặc dù còn nhiều thách thức, tương lai của BIM tại Việt Nam được dự đoán sẽ rất tiềm năng và phát triển mạnh mẽ nhờ vào:
- Sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ: Việc ban hành lộ trình áp dụng BIM là một bước tiến quan trọng, thể hiện sự quyết tâm của chính phủ trong việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ này.
- Nhận thức ngày càng tăng về lợi ích của BIM: Các chủ đầu tư, nhà thầu và các bên liên quan ngày càng nhận ra những lợi ích to lớn mà BIM mang lại như giảm chi phí, rút ngắn thời gian thi công, nâng cao chất lượng công trình và quản lý dự án hiệu quả hơn.
- Sự tham gia của các doanh nghiệp lớn: Việc các công ty xây dựng và tư vấn hàng đầu tại Việt Nam tích cực ứng dụng BIM sẽ tạo động lực lan tỏa cho toàn ngành.
- Đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực BIM: Các trường đại học, cao đẳng và các tổ chức đào tạo đang tăng cường các chương trình đào tạo về BIM để đáp ứng nhu cầu của thị trường.
- Xu hướng chuyển đổi số trong ngành xây dựng: BIM là một phần quan trọng trong quá trình chuyển đổi số của ngành xây dựng, giúp nâng cao năng suất, hiệu quả và tính bền vững của các dự án.
- Ứng dụng BIM ngày càng đa dạng: BIM không chỉ được ứng dụng trong giai đoạn thiết kế và thi công mà còn mở rộng sang các giai đoạn khác như quản lý chi phí, quản lý tiến độ, quản lý tài sản và vận hành bảo trì công trình.
- Sự phát triển của các công nghệ liên quan: Sự kết hợp giữa BIM với các công nghệ tiên tiến khác như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet of Things (IoT), thực tế ảo (VR/AR) và bản sao kỹ thuật số (Digital Twin) sẽ mở ra những tiềm năng mới cho việc ứng dụng BIM trong tương lai.
BIM đang trên đà phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam và được kỳ vọng sẽ trở thành một công cụ không thể thiếu trong ngành xây dựng, góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng và tính bền vững của các dự án. Việc vượt qua những khó khăn hiện tại và tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, phát triển nguồn nhân lực và nâng cao nhận thức về BIM sẽ là chìa khóa cho sự thành công của việc ứng dụng BIM trên quy mô rộng khắp cả nước.
